Szatan

  Upadły anioł, postać personifikująca zło w trzech głównych religiach monoteistycznych, mający w zamiarze Boga być oskarżycielem, który się Bogu zbuntował, pociągając za sobą inne anioły. Ogólnie, pisany z małej litery jest też synonimem słowa „diabeł”. Judaizm nadał mu przydomek „szpetny”, co spowodowało, że jego niewidzialną postać maluje się jako wyjątkowo szkaradną, choć czasami przybierającą już widzialną formę powabnej kobiety czy przystojnego amanta, kusicieli do grzechu.

  Tak naprawdę nikt go nie widział, mimo to wiemy o nim bardzo dużo, nawet na tyle, że powstała dziedzina, niemal naukowa, zwana demonologią. I choć musiał wg chronologii powstać dużo wcześniej, pojawił się na ziemi wraz ze stworzeniem pierwszego człowieka, ewidentnie na tegoż człowieka zgubę. Zły duch, we wszystkich religiach, stał się odzwierciedleniem zła całego świata. Stąd nic dziwnego, że przyjęło się go winić za wszystkie złe postępki człowieka. Gdyby nie podszepty szatana, na które jesteśmy wybitnie wręcz podatni, człowiek byłby tylko ucieleśnieniem dobra, przepełniony miłością do Boga, siebie nawzajem i wszystkiego, co Bóg stworzył. I tu pierwszy problem, bo przecież tego szatana też stworzył. Wiem, wiem, sam wybrał rolę szatana, ale gdyby uznać... (nie będę mącił).

  Szatan, tu sorry za sarkazm, ma przerąbane. Właśnie dlatego, że jako istota duchowa, gdy był jeszcze dobrym aniołem, miał okazję poznać Boga najbliżej jak to było możliwe, czego człowiek za swego życia nigdy nie dozna. Kolejny problem, bo okazuje się, że możliwość oglądania oblicza Boga nie chroni przed pychą, co znaczy, że w tym niebie nie będzie wcale tak lekko. Jak tu pozbyć się pychy, gdy się ją całe życie na ziemi kultywowało? To jest bardziej zagmatwane, ale też nie będę mącił. W związku z tym, zaprzaństwo szatana zostanie nieodwracalnie ukarane zatraceniem w dni Sądu Ostatecznego, inaczej mówiąc – bez szans na prawo łaski. Według teologów chrześcijańskich szatan może oddziaływać na człowieka na wiele różnych sposobów, choć najczęściej polega to na kuszeniu do złego, czyli do grzechu. Wedle tychże samych teologów szatan nie ma mocy twórczej, nie może mieć władzy na ludzką wolną wolą, ani nad ludzkim intelektem oraz nie może znać ludzkich myśli. Ma za to możliwość ingerować w pamięć, wyobraźnię i zmysły, co stoi w jakieś sprzeczności do poprzedniego zdania. I o dziwo, choć jest istotą niematerialną może podobno zadać fizyczny, realny cios, wydobywać z nas przeróżne, najczęściej przeraźliwe dźwięki, może nas nękać uciążliwymi i niejednokrotnie śmiertelnymi chorobami, choć to znów stoi w sprzeczności do wspomnianej niemocy twórczej. Ale kto by się tam przejmował takimi drobiazgami.

  Ano właśnie. Takich sprzeczności okazuje się być multum i tym ich więcej, im bardziej wgłębiam się w demonologię. Nie będę się rozdrabniał, wspomnę tylko o kilku najbardziej mnie zastanawiających. Zacznę od najważniejszej. Nie potrafię zrozumieć motywu unicestwienia tego paskudztwa dopiero na Sądzie ostatecznym, skoro i tak jest mu przewidziany nieodwracalny koniec, powtórzę, bez prawa łaski ani szans na poprawę. Jakiż piękny byłby ten świat, bez tych podłych stworów. W tym kontekście dziwnie brzmią słowa modlitwy „Ojcze nasz”, z nigdy niespełnioną prośbą: „i nie wódź nas na pokuszenie”. To rodzi kolejną wątpliwość. Jakże często słyszę i czytam, że dobro jest od Boga, zło od szatana. Skoro jednak ten dobry Bóg, nie chce tego zła usunąć, nie jest to takie jednoznaczne ani oczywiste. Pewnie w odpowiedzi usłyszę: nikt nie zna Jego zamiarów, co i tak tych wątpliwości nie usuwa, ba!, raczej je wzmacnia, bo jeśli są jakieś zamiary, autorem zła niekoniecznie musi być szatan. Taaak, ta ostatnia konkluzja to pewnie też podszept samego szatana. Tu mi się nasuwa kolejna „prawda” o szatanie. W niczym nie jest podobno tak doskonały jak w tym, że pozwala w siebie nie wierzyć (sic!) To, co w oczach wierzących, jest absolutnym przejawem łaskawości Boga, czyli możliwość niewiary w Jego istnienie, w tych samych oczach, w odniesieniu do szatana, jest najbardziej przewrotnym i grzesznym majstersztykiem.

  Nad problemem zła i dobra łamali sobie głowę nie tylko teologowie ale i filozofowie, i prawdę powiedziawszy, nikt z nich nie znalazł w pełni zadawalającej odpowiedzi. Nawet etyka nie jest w stanie jednoznacznie określić czym jest zło a czym dobro, a co dopiero odnaleźć ich źródła. Niestety, w niczym nie pomaga nawet personifikacja tych moralnych stanów. W mojej ocenie, ta wspomniana personifikacja ma tylko usprawiedliwić nasze dobre, a przede wszystkim złe uczynki. Innymi słowy, człowiek byłby nieskazitelnie dobry, gdyby nie ten podły i przebiegły szatan. Jak tu nie popełniać nawet drobnych złych uczynków, kiedy ten padalec stale nam podkłada kłody pod nogi, o które nie sposób się nie potknąć. Na szczęście człowiek, chrześcijanin, a w szczególności katolik, wymyślił na szatana jeszcze bardziej przebiegły sposób. Spowiedź świętą i żal za grzechy. Nic to, że w czasie tego żalu obiecujemy solennie – już nigdy więcej – wszak szatan i tak na nas czyha z tymi samymi pułapkami, w które wpadamy z taką samą beztroską jak za pierwszym razem. Ten mechanizm, grzech – spowiedź – pokuta – grzech, jest największą niekonsekwencją jaką można sobie wymyślić. Z oczywistych względów człowiek nie jest temu w pełni winien. Winny jest szatan, którego wszechmogący Bóg unicestwi dopiero w dzień Sądu Ostatecznego.

  Jest takie powiedzonko: cierp ciało, kiedyś chciało. Tego w żaden sposób nie można odnieść do duszy. Wierzącemu rozterki i cierpienie duszy zafundował sam Stwórca. 

PS Autorem obrazka jest Gustave Doréo, pochodzi z Domeny publicznej:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=325028