Strzeżcie się Asmo!

  Pewien znakomity i ważny hierarcha Kościoła, z którym w wielu tematach mi po drodze, oznajmił: „Istotą diabła jest niszczenie dzieła Boga. Jest on niezwykle inteligentny, mądrzejszy od lisa, starając się posiąść daną osobę. A jeśli nie może zniszczyć człowieka wadami, (...) używa inteligencji oraz dobrych manier”. Aż tak dobrego mniemania o sobie nie mam, aby uważać się niezwykle inteligentnego, choć w swej szpetnej nieskromności, uważam, że na jej niedobór nie cierpię, a i dobre maniery mi nie obce. Zresztą, co za problem być mądrzejszy od lisa? Ostatnio lis mi zżarł cztery kury i koguta. Zlikwidowałem przydomową hodowlę drobiu. Niech się teraz próbuje u mnie nażreć...

  Dość żartów, bo uważam, że sprawa jest poważna w swej absurdalności. Na pewnym blogu w dyskusji o dobru i złu, padło zdanie: „Problemem naszych czasów (...) jest nie tyle brak wiary w Boga ale zaprzeczenie istnieniu szatana”. W obu przypadkach, i światłego hierarchy, i pewnej blogerki, mamy do czynienia z personifikacją  zła. W moim odczuciu, jest to największe oszustwo, jakim żywi się człowiek. Tak wielkie, że każdego, kto podważa tę personifikację z automatu uznaje się za opętanego przez  szatana, gdyż największe zwycięstwo odnosi szatan wtedy, gdy uda mu się przekonać petenta, że on, diabeł, nie istnieje.  Majstersztyk pseudo-logiki.

  Jeśli nie wiesz jak zacząć, zacznij od początku, więc i ja sięgnę do pierwszych słów Księgi Rodzaju: „Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności” [Rdz 1, 4]. Tu wprawdzie jeszcze nie ma mowy, że ciemność jest zła, ale z dalszej treści Biblii tę ciemność przypisuje się złu, by w końcu stać się już spersonifikowanym szatanem. I tu pojawia się pierwszy zgrzyt. Bóg Ojciec de facto wyłania się z ciemności, metaforycznie rzecz ujmując..., tak jakby ze zła(?) To oczywiście zbyt daleko idąca insynuacja, ale czy aby na pewno? Inne zagadnienie: tego wprawdzie nikt nie widział, podobno wolą Boga powstały anioły, cudowne istoty mające służyć swemu Panu. Jak to zwykle w baśniach bywa, jeden, imieniem Szatan, w swej pysze się zbuntował, a za nim poszła część innych. Tak podobno zrodziło się zło, będące przeciwnym biegunem ideału dobra, jakim ma być Bóg. I tu mamy drugi zgrzyt. Skąd u Szatana wzięła się pychą, która uczyniła go ucieleśnieniem zła? Podobno miał wolną wolę, którą obdarował go dobry Bóg, ale czy wolną wolą można wybrać coś, czego akurat nie było? Wokół było samo dobro, bo przecież Bóg nie mógł być pyszałkowaty (tak na marginesie, akurat z Biblii i taki wniosek można wysnuć). Powtórzę, zła jeszcze nie było! Są tylko dwie możliwości wyjaśniające ten ewenement: albo zło istniało za sprawą Boga, albo wolna wola jest złem samym w sobie, i tym złem Bóg obdarował Szatana, później, albo i jednocześnie – człowieka. I jeszcze jedno: czasami słyszę, że Bóg dopuścił istnienie zła, aby człowiek mógł się wykazać swoim przymiotami za pomocą wolnej woli. Trzeci zgrzyt: dopuścił, gdyż sam w nim istniał, czy stworzył zło dla jakieś niezrozumiałej gry, testu na lojalność? Ale zostawmy te dywagacje, gdyż dotyczą sfery niewidzialnej, a tym samym domniemanej i niesprawdzalnej.

  Warto się przyjrzeć samemu zagadnieniu dobra i zła. Widać tu wyraźnie dwubiegunowość, pewien dualizm tak częsty w naszym otaczającym nas świecie. Niemal we wszystkim towarzyszą nam antonimy. A jednak niewiele jest takich, które nie sposób nie wypełnić stanami pośrednimi. Właściwie nic mi teraz nie przychodzi na myśl poza stanem istnienia i nieistnienia. Nie inaczej jest ze stanami pośrednimi w odniesieniu do  dobra i zła, ba!, tu jest chyba najgorzej, gdyż owo dobro i zło zależy od subiektywnej oceny danej kultury czy wiary. Jeśli te dwa aspekty etyczno-moralne spersonifikować, Bóg – dobro, Szatan – zło, powinno od razu narzucać się nam pytanie, kto jest właścicielem tych stanów pośrednich, inaczej, kto lub co w takim razie wypełnia przestrzeń między tymi biegunami? Mówimy o niemożliwej do wyobrażenia szerokiej strefie, której najbardziej istotną częścią jest człowiek. Tu zaczynają się schody, dla wielu nie do pokonania, stąd niemal konieczność ucieczki w personifikację. Z lekka ironicznie: niech te niematerialne bóstwa się tłuką między sobą, zawsze jest na kogo zwalić winę, nawet za dobry uczynek.

  Zastanawiam się ciągle, dlaczego tak bardzo większość z nas boi się pełnej i niepodzielnej odpowiedzialności za swoje dobre i złe uczynki? Skąd ta chęć czynienia siebie bezwolnymi marionetkami, podatnymi na podszepty rzekomego szatana i szukającymi ratunku w równie rzekomym Bogu? Dlaczego z takim uporem nie chcemy uznać, że zło, ale również i dobro, rodzi się tylko w nas samych? Mógłbym to tłumaczyć na wiele sposobów, ale w mojej ocenie najważniejsze są dwie przyczyny. Pierwsza dotyczy pewnej sprzeczności: chcieć a móc. Chcielibyśmy być absolutnie jednoznacznie dobrzy, ale nie potrafimy. Bo ani nie potrafimy tego absolutnego dobra określić, stąd wymyślony ale niesprecyzowany absolut dobrego Boga, ani tym bardziej go osiągnąć. Nie chcąc uznać tej nieuniknionej bezradności i porażki, wymyślono szatana, którego obwiniamy za nasze niepowodzenie. Druga przyczyna, podobna do pierwszej, to nasza niekonsekwencja w unikaniu czynienia zła mimo świadomości, że zło jest złem. Mało tego, jesteśmy niekonsekwentni mimo swoich, czasami dramatycznych doświadczeń. W sukurs przyszli nam kapłani i to długo przed pojawieniem się Boga monoteistycznego. Wmówili nam, że zło to ktoś, a nie coś, i że oni mają zdolność od tego kogoś nas uwolnić, oczywiście za pewną opłatą. I tak już zostało...

  Strzeżcie się Asmo, który będzie wszem i wobec głosił, że dobro i zło jest w nas, i tylko w nas. żadna niematerialna istota nie ma na nie wpływu. Jako jedyni mamy zdolność abstrakcyjnego myślenia, więc gdyby nas nie było, nie istniałoby też ani dobro ani zło, a świat istniałby dalej, kompletnie dobrem i złem się nie przejmując. Trzeba tylko odwrócić perspektywę widzenia dobra i zła. One istnieją w człowieku, a ich postrzeganie i działanie rozszerza się w dwóch kierunkach, na krańcach których usadowiliśmy absolutne dobro i absolutne zło. O ile pierwszy kraniec jest nieosiągalny, o tyle drugi może nas tylko unicestwić, co de facto jest bez znaczenia. I tak umrzemy...  

  Wiem, wiem, zaraz mi się zarzuci, że propaguję hasło: "hulaj dusza, piekła nie ma". To nie takie proste. Najpierw trzeba chcieć osiągnąć stan absolutnego zła. Kto chce niech próbuje, mnie tam w zło nie ciągnie, i to nie dlatego, że ktoś tam wymyślił piekło, by nim wymusić dobro.


PS. Owym znakomitym hierarchą Kościoła jest papież Franciszek.