Nieśmiertelna dusza

  Dawno nie było nic z Frondy, bo też dawno nie było tam nic tak „mocnego” jak artykuł ks. Michała Kaszowskiego zatytułowany: „Jak wygląda istnienie człowieka po śmierci. Czyli o nieśmiertelnej duszy ludzkiej”¹. Nim jednak przejdę do omówienia, drobna, choć istotna uwaga. Na problem duszy, ze zrozumiałych powodów, patrzę z zupełnie innej perspektywy niż ludzi wierzący, niech więc nikt nie myśli, że próbuję go przekonać do swojej koncepcji. Wyrażam tylko swój stosunek do treści wspomnianego artykułu. Jest też problem z definicją duszy, nawet chrześcijaństwo ma z nią problem i to od samego zarania.

  Nie będę się rozwodził nad chrześcijańska duszą w ujęciu historycznym. Nadmienię tylko, że w końcu Kościół potępił niebezpieczeństwo dualizmu, istnienie dwóch niezależnych bytów – ciała i duszy. Przynajmniej w czasie życia na ziemskim padole. To jest jednak i tak wciąż lekko pogmatwane, gdyż niektórzy wierzą w możliwość bilokacji (podobno była udziałem św. ojca Pio), co jest już klasyczną dualnością. Wrócę do treści artykułu ks. Michała. On to nawet obrazowo wytłumaczył. Jeśli rozpuścić sól w wodzie otrzymujemy wodny roztwór soli, który jest substancją jednorodną. Tak ma wyglądać związek duszy z ciałem za życia. Ten roztwór można jednak rozdzielić poprzez wyparowanie wody lub destylację, co jest odpowiednikiem fizycznej śmierci człowieka. Po jakimś czasie będzie można znów te dwa składniki połączyć, co ma nastąpić w dniu Sądu Ostatecznego, kiedy to ciała powstaną ze zmarłych. Niby wszystko logiczne, ale...

  Według doktryny chrześcijańskiej dusza ożywia ciało (o co mógłbym się spierać), ale gdy ciało obumiera (do czasu zmartwychwstania?) może istnieć jako byt samodzielny, nieśmiertelny, wolny, świadomy i zdolny do poznania. Jest jednak jeden szkopuł tej doktryny, gdyż rodzi się pytanie: po co duszy w ogóle jest potrzebne ciało, skoro może istnieć samodzielnie, bez cierpienia związanego z tym połączeniem? Idea próby na grzeszność jest bezprzedmiotowa, bo nawet dusze mają podobno wolną wolę i mogą grzeszyć bez ciała (przykład Szatana i upadłych aniołów). Trzeba by się zastanowić, za czym w takim razie tęskni człowiek obdarzony duszą? Mając na uwadze obietnicę zmartwychwstania ciał i ponownego z nim połączenia, odpowiedź może być tylko jedna – za życiem ziemskim, choć już podobno bez cierpień fizycznego ciała i na niczym niezmąconą wieczność. I tu już nic nie gra. Ani pod względem logicznym ani fizycznym. Jeśli bowiem życie ciała podlega regule rozwoju i degeneracji, czy to przyszłe ciało będzie tym samym ciałem i będzie podlegać tym samym regułom? Ale nie wnikajmy aż tak daleko, ja tylko przytoczę pewien charakterystyczny cytat: „W śmierci, będącej rozdzieleniem duszy i ciała, ciało człowieka ulega zniszczeniu, podczas gdy jego dusza idzie na spotkanie z Bogiem, chociaż trwa w oczekiwaniu na ponowne zjednoczenie ze swoim uwielbionym ciałem” (KKK 997). Pominę pewną niedorzeczność tego cytatu, bo niby jak można uwielbiać zniszczone i rozkładające się ciało, ale rozumiem, że chodzi o ciało przed zamianą w proch (z prochu powstałeś, w proch się obrócisz), choć nie wiadomo, czy te w chwili śmierci (szczęśliwcami będą umierający młodo), czy w dowolnie wybranym przez nas stadium? Wybrałbym czasy beztroskiego dzieciństwa bez odpowiedzialności...

  Mnie zadziwia jeszcze jedna koncepcja tego fenomenu: „Z chwilą śmierci zanikają w ciele wszystkie przejawy życiowe. Nie zanikają one jednak w samej duchowej duszy, która nie traci po śmierci ciała takich swoich cech jak: rozumność, zdolność do miłowania lub nienawidzenia (...) Człowiek z chwilą śmierci traci jedynie te zdolności poznawcze, które posiadał dzięki swojemu ciału, a więc umiejętność zmysłowego widzenia, słyszenia, dotykania itp.”. I tu jest prawdziwa zagwozdka, której w żaden sposób pojąć nie mogę. Utraciwszy zdolność widzenia, słyszenia i dotykania, co możemy widzieć w tej niematerialnej otchłani? Ani jej usłyszeć, ani dotknąć, ani zobaczyć. Nawet jeśli przyjąć istnienie po śmierci tej rozumowości, na czym będziemy ją opierać, jeśli nie tylko na wyobrażeniach? A przecież możemy sobie wszystko wyobrazić, nawet Królową Śniegu, by nie zanudzać krasnoludkami.

  Autor zwraca uwagę na jeszcze jeden problem związany z rozdzieleniem duszy od ciała. Ma na myśli utratę przytomności i... śmierć kliniczną! Pisze: „Otóż istnienie po zakończeniu ziemskiego życia w niczym nie przypomina śmierci klinicznej. Nie jest stanem braku przytomności, nie jest snem”. Może nie zwrócił na to uwagi, ale tym samym podważa wszystkie dowody na istnienie życia po życiu, które właśnie miały potwierdzać podobno wiarygodne relacje tych, którzy byli w stanie śmierci klinicznej. Popełnia jednak dość kardynalny błąd, gdy powołuje się na ową utratę świadomości, jako dowód na nieśmiertelność duszy. Otóż stwierdza, że przez chwilową utratę świadomości nasza pamięć się nie wymazuje. I trudno byłoby się z tym nie zgodzić, gdyby nie fakt, że tak samo ma być po właściwej śmierci. W stanie braku świadomości (przytomności) mózg nie umiera, natomiast śmierć faktyczna skutkuje również śmiercią mózgu. Z tego stanu się nie wraca, więc nie ma żadnego dowodu na to, że i dusza, ta w rozumieniu chrześcijaństwa, nie umiera. Wracamy do punktu wyjścia – wszelkie dywagacje na temat istnienia duszy po śmierci są tylko... domniemaniem, bardziej pobożnym życzeniem, niż stwierdzonym faktem.

  Jest w tym domniemaniu pewien paradoks. Wierzący, tak bardzo chcą wierzyć w nieśmiertelność duszy, że gotowi są uznać możliwość dostania się do piekła, byle tylko żyć wiecznie.

Przypisy:
1 - http://www.fronda.pl/a/jak-wyglada-istnienie-czlowieka-po-smierci-czyli-o-niesmiertelnosci-duszy-ludzkiej,98976.html?part=2