Modlitwa (mój ateizm)

  Nie mam najmniejszego zamiaru drwić. Sam, przez większą część życia się modliłem, choć różne były to modlitwy. W czasach dziecinnych i wczesno-młodzieńczych bardzo naiwne, później starannie dobierane, pełne wewnętrznej emocji i nadziei aż do momentu prób nawiązania rozmowy, by poprzez próbę zrozumienia ich sensu, dojść do pełnej negacji i ich zaprzestania.

  Jako katolik, chrześcijanin, uważałem za św. Janem Damasceńskim, że modlitwa to: „Wzniesienie duszy do Boga lub prośba skierowana do Niego o stosowne dobra.”¹ Uczono mnie również, że modlitwa polega na „Żywym i osobistym związku z Bogiem żywym i prawdziwym.”² Ze względu na cel rozróżniamy modlitwy: uwielbienia, dziękczynienia, przebłagalne i prośby. Dodałbym jeszcze modlitwę jako rozważanie, medytację bez stosowania wyuczonych formuł, bo jak twierdzi większość, modlitwa ma być rozmową z Bogiem, czasami wręcz przejawem naszej miłości do Niego. Do tego tak wręcz sakramentalne stwierdzenie, że modlitwa ma wypływać z serca, bo to nasze „serce jest miejscem spotkania, naszego przymierza z Bogiem”³  Ujednoliceniem tych określeń jest tekst: „Modlitwa jest wzniesieniem duszy do Boga lub prośbą skierowaną do Niego o stosowne dobra, zgodnie z Jego wolą. Jest zawsze darem Boga, który przychodzi, aby spotkać się z człowiekiem. Modlitwa chrześcijańska jest relacją osobową i żywą dzieci Bożych z ich nieskończenie dobrym Ojcem, z Jego Synem Jezusem Chrystusem i z Duchem Świętym, który mieszka w ich sercach.”⁴ Tak mnie przynajmniej uczono, tak mi to wskazywano w Ewangeliach, gdzie o modlitwie jest sporo tekstów. Nie śmiałem nawet wątpić.

  Coś jednak ze mną musiało być nie tak, skoro zamiast pogłębiać tę miłość do Boga przez modlitwę, ta modlitwa stała się przyczynkiem do utraty tejże miłości. Zaczęło się prozaicznie. Żadna z próśb, nawet nie dla siebie, nigdy nie została wysłuchana. Oglądałem na YouTube wypowiedź pewnego księdza (nie wskażę, gdyż nie zapisałem adresu), który wyjaśnia, że można się nawet modlić o szóstkę w lotto, to w niczemu Bogu nie uwłacza, bo tak naprawdę to tylko od Niego zależy, czy nasze prośby zostaną wysłuchane. Ok, tylko ja nigdy o takie rzeczy się nie modliłem. Nawet nie miałem odwagi prosić Go o wymarzoną zabawkę pod choinką, bo takie prośby wydawały mi się zbyt zuchwałe i małostkowe. Gdy moja babcia umierała w męczarniach i prosiłem Go o ulgę dla niej, a i ta prośba nie została spełniona, zrozumiałem, że już nie ma sensu prosić o cokolwiek. Skoro On ma swoje zamiary, żadne prośby nie mogą wpływać na Jego decyzje. To tak jakby sprzeciwiać się Jego woli.

  Pozostały mi modlitwy dziękczynne, chociażby za to, że rano się budzę i mam przed sobą kolejny dzień. Nic to, że nie zawsze był to dzień radosny i szczęśliwy. Najczęściej było wręcz na odwrót i tak niemal przez całe ćwierćwiecze. Ale miłość do Boga wymagała pokory i ja tej pokory uczyłem się cały czas. Dopiero później przyszła smutna i wręcz przerażająca refleksja. Właściwie za co mam dziękować? Nie prosiłem się na ten świat, nie błagałem o udrękę, o cierpienie ani o niepowodzenia. A skoro Bóg mi dał takie doznania, ot, Sam z Siebie, za co mam dziękować? Ta wręcz bluźniercza myśl, coraz częściej zmuszała do stawiania pytań, które wcześniej nawet nie zaświtały mi w głowie.

  W końcu przyszło mi się rozprawić z modlitwą jako rozmową. „Rozmawiałem” z Nim zdecydowanie dłużej niż Go prosiłem, niż wyrażałem Mu wdzięczność. Nie ukrywam, że na koniec, ale tylko na koniec, była to niemal kłótnia. Nie wiem jak to jest u innych, do mnie dotarło, że tak naprawdę rozmawiam, kłócę się sam ze sobą. Po drugiej stronie nie ma żadnego Boga, jest tylko przeciwieństwo mojego „ja”, własna projekcja przeciwieństwa mojej natury, wpajana mi przez lata indoktrynacji. Grzechy natury sakralnej, nie są moimi grzechami, to grzechy urojone, ukształtowane przez wieki tradycji i uwypuklane przez kapłanów, katechetów, religijnych moralizatorów. Paradoksalnie, przewinienia wobec moralności rozumianej jako występek wobec bliźnich, mało, że wręcz namacalne, to jeszcze są łatwe do uzasadnienia czy wyjaśnienia. Rozmowa z moim drugim „ja” w takim przypadku, dla odmiany, wydaje się całkiem sensowna. Staję się świadomy własnych przewinień i zaczynam rozumieć moralność.

  Wreszcie zacząłem się zastanawiać, co z tym, co nazywamy miłością, miłością doskonałą, Agape, którą ma pielęgnować właśnie modlitwa. Jestem pewien, że w jakimś sensie taka miłość była moim udziałem. Kochałem bezwarunkowo i bezgranicznie. Szczególnie wtedy, gdy zrozumiałem, że modlitwa-prośba jest bez sensu. Modlitwa była zawsze skierowana tylko w jedną stronę, bez oczekiwania na cokolwiek. Coś na wzór tej najtrudniejszej miłości – platonicznej. Mówiono mi, że i tak Bóg kocha mnie tysiąc razy silniej niż ja Jego. Tylko ja jakoś tej Jego miłości nie potrafiłem w żaden sposób odczuć. Jeszcze raz podkreślę, ja od Niego już niczego nie oczekiwałem, ale zamiast jakieś wewnętrznej radości, czułem już tylko niepokój i narastające niemal z każdym dniem zwątpienie. Wystarczyło ją porównać z tą ziemską miłością, nawet jeśli nie zawsze zakończonej happy endem. Poznałem nawet tę prawdziwie platoniczną, kiedy to tylko zwykły, nic nieznaczący uśmiech czy nawet gest, kilka zamienionych słów o niczym z tą osoby, daje ci radość z jej istnienia. Niczego od niej nie żądasz, niczego się od niej nie spodziewasz, nie masz żadnej nadziei, ale samo jej istnienie, najdrobniejszy kontakt, czyni cię naprawdę szczęśliwym. Jest jeden warunek, ta osoba istnieje konkretnie, realnie, wręcz namacalnie, choć jej nie dotykasz. A Bóg? Bóg się nigdy do mnie nie uśmiechnął, nigdy nie dał żadnego znaku swego istnienia, nigdy do mnie nie przemówił ani jednym słowem, bo słowa w Biblii wypowiadane są już przez pośredników, nie dał w żaden sposób poznać, że słucha mojej modlitwy. Jeśli Go kochałem to tylko Jego wyobrażenie, w dodatku nie moje, a narzucone mi przez innych.

Przypisy:
1 - http://katechetyczny.diecezjaplocka.pl/1156,l1.html
2 – KKK 2558
3 – KKK 2561
4 – KomKKK 534