Pokorny Kościół

  Mój ostatni wpis wywołał sporo kontrowersji, w których przeważała opinia, że nie powinienem się odnosić do treści tych artykułów, które szkalują ateizm i drogę do niego, bo jak twierdzą niektórzy, Kościół ma zawsze rację i jest poza wszelką krytyką. Nie będę ukrywał, że zdecydowanie, choć nie w całości, mam bardzo krytyczne zdanie o Kościele katolickim, zaś polskim w szczególności. Ale dziś, zamiast świętoszkowato zrzędzić, aczkolwiek wytykania błędów Kościołowi nie uniknę, pozwolę sobie popuści wodze fantazji i przedstawić Wam moją wizję Kościoła. Jeśli ktoś myśli, że porywam się z motyką na słońce, przypomnę, przez czterdzieści lat byłem wiernym tego Kościoła.

  „Dla wiernych nie ulega wątpliwości, że Kościół jest święty, ale nie wolno zapominać, że jest też grzeszny. Nie ma najmniejszych powodów udawać, że tej grzeszności nie ma”¹. Na czoło wysuwa się pycha. Warto przypomnieć słowa św. Pawła: „Jeśli ktoś mniema, że jest mądrym na tym świecie, niech się stanie głupim, by posiadł mądrość” [1Kor 3, 18]. Czy wobec tego należy uważać Kościół za wyrocznię wszystkiego? W mojej ocenie, powinien się skupić przede wszystkim na słowach Jezusa, dopiero w kwestiach niezrozumiałych, do prawdziwego twórcy religii chrześcijańskiej – św. Pawła. I znów odniosą się do Ewangelii: „Ten lud czci mnie wargami, ale jego serce daleko jest ode mnie; i czczą mnie na próżno, ucząc się zasad podanych przez ludzi” [Mt 15, 8-9]. I chodzi tu o faryzeuszy (kapłanów), co wyjaśniają inne wersje tego fragmentu: „A nauka, którą głoszą - to nakazy tylko ludzkie”, czy „głosząc nauki, które są nakazami ludzkimi”. Innymi słowy, Jezus i św. Paweł ostrzegają przed nadmiernym przeinaczaniem zasad wiary, przez tych, którzy są odpowiedzialni za głoszenie Słowa Bożego.

  Jak to powinno wyglądać w praktyce? Po pierwsze Kościół powinien się wyzbyć nadmiernej obrzędowości. Wiara powinna wynikać z przekonania a nie rytualnych obrządków. Zarówno Msza Święta z Eucharystią wzorowana na ostatniej wieczerzy, jak i sposób nauczania ludu przez kapłanów, dziś daleko odbiegają od pierwowzoru. Napiszę tak: mamy miłować Boga, ale żadna idylliczna oprawa tej prawdziwej miłości nie jest potrzebna. Wierni nie zyskają dodatkowych punktów za to, że zbierają się w kościołach ociekających nietanim, złotym blichtrem, czy udziałem w uroczystych procesjach z oprawą głośnych dzwonów. Jedynym możliwym przekazem swojego oddania Bogu jest szczera modlitwa i życie w cnocie. „Mądrość tego świata polega na dostosowaniu się do otoczenia, mądrość Ewangelii polega na dostosowaniu się do wymagań Boga”². Warto zapytać się siebie, czy Bóg wymaga od nas celebracji na pokaz? Aby była jasność, nie neguję sensu Mszy Świętej, warto się tylko zastanowić, czy potrzebna jest jej aż taka oprawa. 

  Wedlug mnie Kościół pobłądził w dwóch zasadniczych sprawach. Pierwsza, to nadmierne epatowanie kultem świętych, kultu maryjnego nie wyłączając. Ani Jezus w Ewangeliach, ani św. Paweł w swoich listach, ani Dzieje Apostolskie nie nakazują takiej formy wiary. Może tylko św. Jan w Apokalipsie daje palmę pierwszeństwa świętym i błogosławionym, ale też nie mówi o żadnych kultach, jest mowa o wstawiennictwie i pośrednictwie świętych i aniołów. Druga, to zbyt duża uwaga poświęcona szatanowi, który stał się personifikacją zła. Nie będę się spierał o to czy on istnieje czy nie, to faktycznie jest tylko kwestią wiary, rzecz w tym, że zło jest tak samo oczywiste jak dobro. Owa uwaga na nim spełnia trzy, niezbyt chwalebne role. Odciąga od istoty wiary, gdzie najważniejszym jej jestestwem ma być Bóg a nie Szatan, stanowi pewnego rodzaju antidotum na własną grzeszność przez zatracanie własnej odpowiedzialność, oraz nadaje religii czasami rubaszno-ludowe, czasami horrorystyczne (egzorcyzmy) zabarwienie z oczywistymi elementami pogaństwa (odczynianie czarów).

  

  Jest jeszcze trzeci element – ewangelizacja, która przybrała formę daleko różną od tej chrystusowej. Jak pisze papież Franciszek: „Przyjrzymy się dwóm formom doktrynalnej lub dyscyplinarnej pewności siebie, które powodują narcystyczny i autorytarny elitaryzm, gdzie zamiast ewangelizowania pojawia się analiza i krytyka innych, a zamiast ułatwiania dostępu do łaski – traci się energię na kontrolę. W żadnym z tych przypadków nie ma prawdziwego zainteresowania ani Jezusem Chrystusem, ani też innymi ludźmi”³. Ewangelizacja ma polegać na przekonywaniu, nie wymuszania jej prawem czy mieczem, jak to się działo w przeszłości, w wywieraniu nacisku na prawo, z czym mamy do czynienia dziś. Ba, nakazuje wręcz pokorę, choć nie taką jak opisałem w notce Pokora. Pominę fakt, że Kościół takich zasad pokory nie stosuje, ale gdy mówi o pokorze, tej zdecydowanie bliżej do pychy i zarozumiałości, gdyż odnosi ja tylko do Boga, całkowicie pomijając pokorę (szacunek) wobec wiernych, a nawet i niewiernych. Tak naprawdę, dla dzisiejszego, zinstytucjonalizowanego Kościoła nie istnieją wierni, jako jego najbardziej istotna część, wierni są po to, aby wypełniać nakazy i zakazy tej Instytucji, by swą liczebnością stanowić o najbardziej liczącej się sile w zideologizowanym świecie.

  W mniej niż godzinę po oficjalnym przedstawieniu adhortacji „O powołaniu do świętości w świecie współczesnym” papieża Franciszka, jezuita o. James Martin opublikował następujący tweet: „Niezwykły fragment dokumentu papieża Franciszka wycelowany w katolików z obsesją na punkcie prawa, pochłoniętych korzyściami społecznymi i politycznymi oraz skrupulatną troską o liturgię, doktrynę i prestiż Kościoła”⁴. Tu dodam nieskromnie – ten tweet powstał długo po moich osobistych przemyśleniach, którym nie raz dawałem wyraz w swoich notkach. Już nie chcę nadmiernie wydłużać tekstu notki, ale obiecuję odnieść się do wspomnianej adhortacji papieża Franciszka. Wydaje się być bardzo ciekawa.

Przypisy:
1 - http://www.fronda.pl/a/kosciol-jest-pokorny-co-to-znaczy-ks-edward-staniek,108880.html
2 - ibidem;

3 - http://www.bibula.com/?p=101005
4 - ibidem