Nosorożec wśród jednorożców

  Pozwolę sobie na wyjątkowo alegoryczną notkę. Królestwo Boże na Ziemi lub Królestwo Wolności Proletariackiej to dwa mityczne jednorożce. Tajemnicze, podobno piękne i obiecujące szczęśliwość, która nigdy się nie spełni. W kontrze mamy za to niezgrabnego nosorożca, obiecującego omylność i krótkowzroczność, które na stale są wpisane w nasze jestestwo. Jeśli owo Królestwo Boże to prawicowy konserwatyzm, a Królestwo Wolności to lewicowość, nosorożec – jest liberalizmem.

  Skąd wzięło się owo porównanie liberalizmu do nosorożca? Dwoje młodych ludzi, on intelektualista, ona sfrustrowana mężatka z trójką dzieci, umawiali się na randki przy wybiegu dla nosorożca w londyńskim ZOO. Nosorożec był wtedy taką osobliwością, że nikt na nich nie zwracał uwagi, więc bezpiecznie mogli sobie patrzeć w oczy i mówić, mówić o rzeczach w epoce wiktoriańskiej zakazanych. O równouprawnieniu kobiet, o wolności słowa, nawet tych bluźnierczych, czy o zniesieniu niewolnictwa. W epoce, kiedy wszystkie prawa przysługiwały tylko mężczyznom, i to tylko białym, Mill i Taylor na tych schadzkach spłodzili dwa wiekopomne dzieła: „O wolności” i „Poddaństwo kobiet”, w dużym uproszczeniu – teoretyczne podwaliny liberalizmu.

  Liberalizm de facto oferuje oczyszczalnię ścieków (niestety, czasami ulegającą awarii), gdzie ludzkość ma możliwość oczyścić się z własnych odchodów. Daje też czasami heroiczny kompromis, gdyż większość naszych przekonań i poglądów jest błędna, o czym prawicowy konserwatyzm i lewicowy proletarianizm zdają się kompletnie zapominać. Niestety, dziś liberalizm, podobnie jak ów nosorożec w zasięgu swej populacji, jest w kryzysie. Konserwatyści są na fali wznoszącej, lewica się radykalizuje, a centrum się kurczy. I obrywa z obu stron. Z prawej strony liberalizm obrywa za hedonizm, materializm, zbyt daleko posuniętą tolerancję, oderwanie od rzeczywistości, indywidualizm i za rzekome niszczenie rodzin i innych wspólnot, ogólnie – czyste lewactwo. Z lewej: za burżujstwo, kapitalizm, zbyt daleko posuniętą tolerancję i oderwanie od rzeczywistości, indywidualizm i nawet za sprzyjanie Kościołowi – czysty neoliberalizm. Liberalny nosorożec stał się symbolem zwierzęcia niezgrabnego, brzydkiego i na krótkich nogach. Łatwy do odstrzału, a jego róg stał się viagrą dla konserwatyzmu i lewicy, dzięki czemu mogą dziś mówić, że trzeba polować na jednorożce - idealne wyobrażenie stworzenia, za którymi gonimy, ale nigdy ich nie znajdziemy.

   W tym miejscu trzeba mi coś pozytywnego o nosorożcu. Nie jest ani nudny, ani tym bardziej świadomością na prochach. Nie ma w sobie nic z komuny, ale uwzględnia społeczeństwo obywatelskie z decentralizacją struktur państwowych. Jest bardziej zadymioną i gwarną kawiarnią, niż salą zebrań partyjnych z monologami nagradzanymi owacjami. Mieści w sobie pluralizm, tolerancję, humanizm, samorealizację i autonomię – wszystko w zasięgu ręki, a co we wszystkim jest dobre. Liberał wie, że świat jest zamieszkały przez miernych aktorów, i że utopie kończą się tragedią, czasami farsą. Liberał to sceptyk, który nie wierzy w żadną prawdę objawioną, nawet nie do końca wierzy nauce, bo wie, że zawsze może się w niej coś zmienić. Za to godzi się na kompromis, mimo że czasami jest zgniły i może się obrócić przeciw niemu. Akceptuje omylność, zwłaszcza własną. Wbrew pozorom potrzebuje wspólnoty, ale takiej z wyboru, a nie wynikającej z urodzenia czy przynależności narodowej. Gdy marksista obiecuje zdjąć kajdany wykluczonym, a prawicowiec bronić praw rodziny i wiary przed gender i homopropagandą, liberał optuje za szukaniem kompromisu. Zamiast pragnienia Królestwa Wolności Proletariackiej lub Królestwa Bożego na Ziemi, liberał obiecuje ową oczyszczalnię ścieków od wszelkiego radykalizmu. Wśród zalewu fałszywych proroków obiecujących jedyne i mityczne prawdy jednorożców, liberał powie, że pewności nie ma żadnej. Czas zweryfikuje wszystkie zbawcze idee, wiele już zweryfikował – negatywnie. One wszystkie, podobno tak proste jak budowa cepa, okazały się ideologiami dogmatyzmu i fanatyzmu.
Tylko liberalizm ma przyszłość...

Tekst powstał na podstawie artykułu: http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,25020831,liberalizm-jest-jak-nosorozec-nieladny-ale-istnieje.html autorstwa Katarzyny Węgrzyk.